ปลาฉลาม ( ชื่อทางวิทยาศาสตร์ : Selachimorpha ) เป็นปลาในชั้นปลากระดูกอ่อน อยู่ในกลุ่มหนึ่งของปลา มีลักษณะร่างกายทั่วไปเป็นรูปร่างยาวเรียว และส่วนใหญ่มีซี่กรองเหงือกทั้งห้า ครีบทั้งห้ามีลักษณะแหลมคม ครีบหางแบ่งออกเป็นแฉกด้านบน ที่โดดเด่นคือหัวที่แหลมยาวและปากที่งอยได้ยาว โดยมีฟันแหลมคมอยู่ด้านในปาก
ปลาฉลามถูกแบ่งออกเป็นหลายอันดับ หลายวงศ์ และหลายชนิด มีการจดทะเบียนมากกว่า 440 ชนิด ขนาดตัวแตกต่างกันตั้งแต่ปลาฉลามแคระที่มีความยาวเพียง 17 เซนติเมตร เป็นต้น จนถึงปลาฉลามวาฬที่มีความยาวกว่า 12 เมตร เป็นปลาฉลามที่ใหญ่ที่สุดในโลก
ปลาฉลามแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ ปลาฉลามผิวน้ำ และปลาฉลามหน้าดิน มีลักษณะนิสัยที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ปลาฉลามผิวน้ำมีรูปร่างที่เรียวเหมือนปีกยาว ชอบว่ายน้ำตลอดเวลา ฟันที่แหลมคมเหมือนมีดโกน เรียงเป็นแถวในปาก ปลาฉลามหน้าดินมีนิสัยชอบพักผ่อนอยู่ตามส่วนน้ำตื้น มักมีพฤติกรรมเป็นกบดาน ส่วนฟันเป็นฟันขบ กินซากสัตว์ตายเป็นอาหาร ไม่มักจะรุนแรงและมักมีพฤติกรรมเล่นเมื่อเด็ก
ปลาฉลาม ส่วนใหญ่เป็นปลากินเนื้อ ล่าสัตว์น้ำต่าง ๆ แต่ก็มีบางชนิดที่กินแพลงก์เป็นอาหาร ในอันดับ Orectolobiformes เช่น ปลาฉลามวาฬ และในอันดับ Lamniformes เช่น ปลาฉลามเมกาเมาท์ (Megachasma pelagios) และปลาฉลามอาบแดด (Cetorhinus maximus) บางชนิดในอันดับ Lamniformes เช่น ปลาฉลามมาโก (Isurus spp.) และในอันดับ Carcharhiniformes เช่น ปลาฉลามขาว (Carcharodon carcharias), ปลาฉลามเสือ (Galeocerdo cuvier), และปลาฉลามหัวบาตร (Carcharhinus leucas) มีร่างกายยาวเรียว โดยสามารถว่ายน้ำเร็วได้และบางชนิดเป็นปลาที่อันตราย
มีปลาฉลามบางชนิดที่มีลักษณะแปลกๆ ทั้งในรูปร่างและพฤติกรรม อย่างเช่น ปลาฉลามเสือดาว (Stegostoma fasciatum) และ ปลาฉลามกบ (Chiloscyllium spp.) ในอันดับ Orectolobiformes ที่ไม่เป็นอันตราย ปลาฉลามโบราณ (Chlamydoselachus anguineus) ในอันดับ Hexanchiformes มีลักษณะร่างกายยาวคล้ายปลาไหลและอยู่ในน้ำลึก ยังมีปลาฉลามแม่น้ำ (Glyphis spp.) และ ปลาฉลามหัวบาตร (Carcharhinus melanopterus)
ปลาฉลามมีบทบาททางอาหารที่สำคัญต่อมนุษย์ ซึ่งบางชนิดได้ถูกนำมาใช้เป็นอาหาร เช่น ครีบปลาฉลามที่เรียกว่า “หูฉลาม” ซึ่งเป็นส่วนของปลาฉลามที่มีราคาสูง การล่าฉลามเพื่อเอาครีบนั้นไปขายได้ส่งผลให้บางชนิดของปลาฉลามเข้าสู่สภาวะที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ นอกจากนี้ ปลาฉลามยังเป็นหัวข้อที่นิยมในกิจกรรมตกปลาเป็นเกมกีฬาด้วย
ติดตามสัตว์ทะเลเพิ่มเติม :: สัตว์ทะเล