ปลาดุก Clarias เป็นปลาที่รู้จักกันในทุกภาคของไทย เนื่องจากมีความนิยมในการบริโภคอย่างกว้างขวาง มีหลากหลายวิธีการทำอาหาร เช่น ย่าง ทอด ต้ม แกง และลาบ ปลาดุกยังเป็นวัตถุดิบสำคัญในผลิตภัณฑ์หลากหลายชนิด และการเลี้ยงปลาดุกเป็นกิจกรรมที่มีรายได้สำคัญให้กับเกษตรกรในปัจจุบัน
ปลาดุกมีแหล่งกำเนิดทั่วไปในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น อินเดีย พม่า ไทย ลาว กัมพูชา ฟิลิปปินส์ เวียดนาม และมาเลเซีย ในประเทศไทยมีปลาดุกชนิดต่าง ๆ อยู่ 5 ชนิด แต่มีเพียง 2 ชนิดที่ได้รับความนิยมมากคือ ปลาดุกอุยและปลาดุกด้าน ปลาดุกด้านเป็นที่นิยมเนื่องจากมีเนื้อแข็งและทนทานต่อการขนส่ง และมีอัตราการเจริญเติบโตที่รวดเร็ว ส่วนปลาดุกอุยมีรสชาติและเนื้อนุ่มฟูมากกว่า แต่มีข้อจำกัดในการขนส่งและการเลี้ยง
ปลาดุกเป็นปลาที่สามารถเลี้ยงได้ในหลายสภาพแวดล้อม เช่น บ่อดิน บ่อซีเมนต์ และกระชัง มีลักษณะเด่นคือ ไม่มีเกล็ด รูปร่างเรียวยาว มีหนวด 4 คู่อยู่ที่ริมฝีปาก ตาเล็ก ใช้หนวดในการหาอาหาร ปลาดุกชอบหากินตามหน้าดิน และสามารถอาศัยอยู่ในดิน โคลน และน้ำที่มีน้อยได้นาน เนื่องจากมีอวัยวะพิเศษช่วยในการหายใจ ปลาดุกกินเนื้อสัตว์ในสภาพธรรมชาติ แต่สามารถฝึกให้กินอาหารพืชในบ่อได้
แหล่งกำเนิดของปลาดุกครอบคลุมทั่วไปในแถบน้ำจืดของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และในประเทศไทยปลาดุกจะพบในลำคลอง ห้วย หนอง และบึง อาศัยอยู่ในน้ำที่ไม่ลึกมากและไม่สุ่มส่วนน้ำใส ปลาดุกยังมีความสามารถในการอาศัยอยู่ในน้ำที่น้อยหรือน้ำกร่อย และสามารถอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำที่เป็นโคลน นอกจากนี้ ปลาดุกยังเป็นสามารถอาศัยอยู่ในน้ำนิ่งและน้ำไหลได้ มีนิสัยว่องไวและต้านทานต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง นำมาเป็นปลาที่เกษตรกรชอบเลี้ยงเพื่อรับประทานและทำรายได้ในปัจจุบัน
ปลาดุกยังมีลักษณะนิสัยที่น่าสนใจ มีหนวด 4 คู่อยู่ที่ริมฝีปากและใช้หนวดเหล่านี้ในการหาอาหาร นอกจากนี้ ปลาดุกมีตาเล็กและตัวเรียวยาวที่ไม่มีเกล็ด ทำให้มีลักษณะเด่นและแตกต่างจากปลาชนิดอื่น ๆ
ปลาดุกชอบหาอาหารตามผิวดินและสามารถขึ้นมาอยู่บนบกได้เป็นเวลานาน โดยมีความต้านทานต่อการอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่น้อยนิดมาก เช่น น้ำที่มีปริมาณออกซิเจนต่ำ นอกจากนี้ ปลาดุกยังสามารถอาศัยอยู่ในดิน โคลน และแม้แต่น้ำที่มีน้ำเพียงเล็กน้อย หรือแม้แต่ในเขตที่น้ำค่อนข้างกร่อยได้นานเช่นกัน ความสามารถในการอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่หลากหลายทำให้ปลาดุกเป็นสิ่งมีชีวิตที่ทนทานและสามารถเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมได้ตามความเหมาะสม
ติดตามสัตว์ทะเลเพิ่มเติม :: ปลาน้ำจืด