ปลาตะเกียง myctophids กรีก: μυκτήρ myktḗr) คือปลาทะเลลึกขนาดเล็กที่มีจำนวนทั้งหมด 246 ชนิดภายใต้ 33 สกุล และพบตัวได้ทั่วโลกในมหาสมุทร ปลาตะเกียงมีชื่อที่มาจากความสามารถในการเรืองแสงของมัน โดยมีการตั้งชื่อตามลักษณะเด่นนี้ การสุ่มตัวอย่างของปลาตะเกียงที่ตรวจสอบให้ทราบว่ามีจำนวนมากถึง 65% ของสายพันธุ์ปลาทะเลลึกทั้งหมด
หรือก็คือสัตว์มีกระดูกสันหลังที่กระจายพันธุ์อยู่อย่างแพร่หลายและมีประชากรมากที่สุด และมีบทบาททางนิเวศวิทยาที่สำคัญอย่างมากในฐานะเหยื่อของสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ เช่น หมึกกล้วยและเพนกวินราชา แม้ว่ามันจะมีสายพันธุ์และจำนวนที่มาก แต่กลับมีการทำประมงปลาชนิดนี้เพียงแห่งเพียงสองสถานที่คืออ่าวโอมานและแอฟริกาใต้เท่านั้น
ลักษณะ
ปลาตะเกียง myctophids มีรูปร่างเรียวเล็กและเกล็ดเล็กๆ สีขาวปกคลุมทั้งหัว โดยมีหน้าค่อนเป็นรูปกลมและมีดวงตาทรงกลมขนาดใหญ่ ด้วยขากรรไกรขนาดเล็กที่ประกบติดกันได้อย่างดี มีฟันชุดเล็กที่อยู่ทั้งด้านบนและด้านล่าง และมีครีบขนาดเล็ก บางชนิดมีครีบหลังที่ยาว พวกมันมีถุงลมเต็มไปด้วยไขมันเพื่อใช้ในสถานที่ที่มีแรงกดดันสูง
และมีอวัยวะผลิตแสง (photophores) ที่แตกต่างกันตามชนิดและเพศของพวกมัน ที่มีอวัยวะผลิตแสงเหล่านี้อยู่ตามความเหนือหางในเพศผู้และตามความใต้หางในเพศเมีย นอกจากนี้ มีแบบที่อยู่ใต้ท้อง, ด้านบนลำตัวหรือบริเวณใกล้เคียงดวงตา อวัยวะผลิตแสงเหล่านี้จะแสดงแสงที่มีสีฟ้า, สีเขียวหรือสีเหลืองอ่อน.
ปลาตะเกียงมักมีขนาดเล็กในช่วง 2 ถึง 30 เซนติเมตร (0.79 ถึง 11.81 นิ้ว) โดยส่วนใหญ่มีขนาดไม่เกิน 15 ซม. (5.9 นิ้ว) ปลาตะเกียงที่อาศัยในน้ำตื้นจะมีสีผิวเป็นสีฟ้า, สีเขียวหรือสีน้ำเงิน ในขณะที่ปลาตะเกียงที่อาศัยในทะเลลึกจะมีสีน้ำตาลจนถึงสีดำ ปลาตะเกียงเป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีประชากรมากในสายพันธุ์นี้
ความหลายหลายในรูปแบบการย้ายถิ่นเกิดขึ้นตามชนิดของปลาตะเกียง บางชนิดอาศัยอยู่ลึกมาก ๆ อาจไม่มีการย้ายถิ่นเลย ในขณะที่ชนิดอื่นอาจมีการย้ายทั้งหมดหรือเฉพาะในระยะเวลาที่ระบุ รูปแบบการย้ายนี้อาจขึ้นกับอายุ, เพศ, และฤดูกาล การเรียงตัวของอวัยวะผลิตแสง (photophores) จะแตกต่างตามชนิดของปลาตะเกียง ที่นี้เป็นการใช้เพื่อสื่อสารและหาคู่ผสมในการสืบพันธุ์ และยังสามารถใช้แสงเพื่อล่อนกลัวนักล่าด้วยการควบคุมความสว่างในสภาพแวดล้อม
ปลาตะเกียงมีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ เป็นแหล่งอาหารที่สำคัญ และมีบทบาทในการเชื่อมโยงห่วงโซ่อาหาร มันเป็นอาหารหลักของสัตว์ทะเลเช่น วาฬ, โลมา, ฉลาม, นกทะเล และสัตว์ทะเลอื่น ๆ อีกมาก. ปลาตะเกียงเป็นอาหารหลักของแพลงค์ตอนในบางกรณี แต่ได้พบว่าพวกมันกินพลาสติกหรือขยะที่มนุษย์ทิ้งลงในทะเลอีกด้วย
การสำรวจปลาตะเกียงมีการสำรวจในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ทหารได้สำรวจทะเลลึกผ่านคลื่นโซนาร์ พบกลุ่มขนาดใหญ่ของปลาตะเกียงในระดับความลึก 300-500 เมตร ที่กำลังจะกินแพลงค์ตอนในเวลาเย็น
การสำรวจชนิดและสายพันธุ์ของปลาตะเกียงพบว่าพวกมันเป็น 65% ของชนิดสายพันธุ์ปลาทะเลลึกทั้งหมดที่ค้นพบ ทำให้เข้าใจได้ว่ามันเป็นสัตว์ที่กระจายพันธุ์ได้อย่างแพร่หลายในสถานที่ต่าง ๆ มากที่สุด น้ำหนักโดยรวมของการประมงที่สามารถจับปลาชนิดนี้ได้มีน้ำหนักมากถึง 550-660 ล้านเมตริกตัน
ติดตามสัตว์ทะเลเพิ่มเติม :: ปลาทะเลมีอะไรบ้าง