ปลิงทะเล sea cucumber เป็นสัตว์ทะเลชนิดหนึ่งที่ไม่มีกระดูกสันหลัง สัตว์นี้จัดอยู่ในตระกูลเอคไคโนเดิร์มที่เกี่ยวข้องกับดาวทะเลและหอยเม่น มีลักษณะรูปร่างกลมยาวคล้ายไส้กรอกขนาดใหญ่ ปากและทวารอยู่ที่ปลายสองข้างของสัตว์ ผิวหนังด้านนอกมีความยืดหยุ่นและมีตุ่มเม็ดหินปูนกระจายอยู่ โดยมีติ่งเนื้อเล็ก ๆ คล้ายหนวดสั้น ๆ เรียงอยู่เป็นแถว หนวดเหล่านี้ใช้ในการหาอาหาร โดยขุดโคลนตามพื้นดินและทรายเข้าปากแล้วผ่านระบบทางเดินอาหาร
ส่วนเสียของอาหารถูกขับถ่ายทางทวารที่อยู่ด้านหลังของสัตว์ ทวารเหล่านี้ทำหน้าที่ในการขับถ่ายของเสียและหายใจ ปากอยู่ที่ปลายสุดด้านที่มีหนวดลักษณะคล้ายต้นไม้ล้อมรอบ ทำหน้าที่ในการหาอาหาร และป้องกันอันตรายจากปลาและปู นอกจากนี้ปลิงทะเลยังมีสารพิษโฮโลทูลินที่ปล่อยออกมาเพื่อป้องกันตัวเอง ถ้านำปลิงทะเลไปใส่ในตู้เลี้ยงปลา มันอาจทำให้ปลาตายเนื่องจากสารพิษดังกล่าวมีปริมาณมาก ๆ
ลักษณะของปลิงทะเล
ปลิงทะเลมีความยาวประมาณ 30-40 ซม. พบในพื้นทะเลที่มีทรายปนโคลนในอ่าวไทยและทะเลอันดามัน สามารถอยู่ในระดับความลึก 20-30 เมตร และมักพบได้ในบริเวณหาดทรายปนเลนหรือทรายล้วน ๆ ตามบริเวณที่มีกระแสน้ำ บางทีก็พบเห็นในเกาะบริเวณปะการัง ปลิงทะเลชอบหาอาหารในเวลากลางคืนเนื่องจากไม่ชอบแสงสว่าง
ในเนื้อปลิงทะเลมีโปรตีนประมาณ 10-12% ความชื้น 70-80% ไขมัน 0.002-0.04% และมีสารมิวโคโปรตีนที่มี Chondroitin sulfuric acid ซึ่งถือว่ามีประโยชน์ต่อผู้สูงอายุโดยช่วยให้กล้ามเนื้อทำงานได้ดีขึ้น นักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่นได้พบว่าปลิงทะเลชนิด Stichopus japonicus มีมิวโคโปรตีนปริมาณสูงที่มี Chondroitin-sulfuric acid เป็นส่วนประกอบสำคัญ
การรับประทานปลิงทะเล อาจมีประโยชน์ต่อร่างกายมนุษย์เนื่องจากมีสารมิวโคโปรตีนนี้ซึ่งมีความสำคัญในระบบต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น กระดูกอ่อนและของเหลวที่ช่วยให้ข้อต่าง ๆ ของร่างกายเคลื่อนไหวได้ดี นอกจากนี้คอนดรอยติน-sulfuric acid ยังมีผลกระตุ้นให้เซลล์ในร่างกายผลิตกระดูกอ่อนและช่วยในการฟื้นฟูเนื้อเยื่อ
ตัวปลิงทะเลมีสารพิษโฮโลทูลินที่ไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ ดังนั้นสามารถบริโภคได้โดยปลอดภัย นอกจากโปรตีนและ Chondroitin-sulfuric acid ปลิงทะเลยังมีส่วนประกอบอื่น ๆ ที่มีคุณค่าทางอาหาร เช่น วิตามินและแร่ธาตุต่าง ๆ ซึ่งช่วยเสริมสร้างสุขภาพร่างกาย ในสรรพคุณทางท้องถิ่น ปลิงทะเลเป็นสัตว์ที่นิยมในอาหารของบางชุมชน โดยเฉพาะในประเทศจีน และมีความนิยมในเมนูอาหารท้องถิ่น อาจนำมาทำเป็นอาหารเสริมหรืออาหารปรุงรส
ติดตามสัตว์ทะเลเพิ่มเติม :: สัตว์ดึกดำบรรพ์